Wat maakt Lapsang Souchong zo anders dan andere theesoorten?
In een wereld waar groene thee en Earl Grey de bekendste namen op de theekaart zijn, klinkt Lapsang Souchong bijna als een geheim wachtwoord in een ver verleden. Toch is deze theesoort allesbehalve vergeten door fijnproevers en avontuurlijke theedrinkers. Wat deze thee zo opvallend maakt, is de uitgesproken rokerige smaak. Die komt niet per ongeluk tot stand, maar is het resultaat van een eeuwenoude traditie waarbij de theebladeren boven naaldbomenhout worden gerookt.
Lapsang Souchong komt oorspronkelijk uit het Wuyi-gebergte in de Chinese provincie Fujian. De naam zelf is een combinatie van “Souchong”, wat verwijst naar een lagere rang van theeblad, en “Lapsang”, dat zoveel betekent als ‘rotsachtig’ of ‘bergachtig’. De bladeren die gebruikt worden voor deze thee zijn wat groter en grover dan die van bijvoorbeeld een Darjeeling. Daardoor lenen ze zich perfect voor het rookproces. En dat proef je – alsof je een slok neemt van een kampvuur bij schemering, ergens in een dennenbos.
Het aroma doet denken aan spek, turfrook of zelfs leer. Dat klinkt misschien heftig, maar juist die kracht maakt Lapsang Souchong voor sommigen een verslaving van de beste soort. Het is geen allemansvriend zoals jasmijnthee of groene sencha, maar eerder een karaktervolle gast op het theefeest – eentje die zelden onopgemerkt blijft.
Hoe wordt Lapsang Souchong precies gemaakt?
Het productieproces van Lapsang Souchong is waar het echte verhaal begint. Nadat de theebladeren met de hand geplukt zijn, worden ze eerst licht geoxideerd. Waar gewone zwarte thee daarna wordt gerold en volledig gefermenteerd, ondergaat Lapsang een extra stap: het roken.
De bladeren worden verspreid op bamboematten en boven vuur van dennenhout gedroogd. Dat kan in traditionele houten rookhuizen zijn of in modernere varianten, afhankelijk van de producent. Het vuur wordt niet wild opgestookt – het moet zachtjes gloeien, zodat de rook langzaam in de bladeren kan trekken zonder ze te verbranden. Geduld is essentieel.
Dit rookproces is waar de magie gebeurt. En ook waar de nuance ontstaat: sommige Lapsang Souchongs zijn maar licht gerookt, met een elegante, subtiele hint van houtrook. Andere varianten zijn krachtiger, rokerig tot in het extreme – je zou bijna denken dat je een pijp rookt. Als je het mij vraagt, zit de charme in die balans. De beste Lapsang Souchong is warm, houtachtig, diep en toch zacht. Geen asbak in een kopje, zoals sommige mensen die een mindere variant hebben geproefd wel eens zeggen.
Hoe drink je Lapsang Souchong voor de beste ervaring?
Er zijn theesoorten die je snel in een theeglas giet, hup, theezakje erbij, vijf minuten laten trekken en klaar. Lapsang Souchong vraagt om iets meer aandacht. Niet uit snobisme, maar omdat de smaak zich dan echt beter ontvouwt. Gebruik bij voorkeur water van 90 à 95 graden – net niet kokend – en laat de thee drie tot vijf minuten trekken. Te lang, en de rook kan bitter worden. Te kort, en je mist de diepgang.
Deze thee komt ook het best tot zijn recht zonder melk of suiker. Al zijn er Britten die zweren bij een scheutje melk, vooral bij sterkere versies. Wil je iets eten bij je kop Lapsang? Denk dan aan hartige snacks zoals oude kaas, gerookte zalm of zelfs donkere chocolade. Niet toevallig gaan smaken die zelf ook rokerige of zoute tonen hebben uitstekend samen met deze thee. Het is een beetje zoals wijn-spijscombinatie, maar dan op z’n thees.
Je kan Lapsang Souchong trouwens ook culinair inzetten. Ik heb ooit een beurre blanc geproefd met een infusie van deze thee – het resultaat was spectaculair. Chefs gebruiken het zelfs om vlees of tofu in te marineren, of als smaakmaker in een bouillon. Zeg maar gerust: deze thee weet zijn mannetje te staan, ook buiten het theekopje.
Waarom is Lapsang Souchong niet voor iedereen, maar juist zo memorabel?
We zeggen het niet graag, maar smaken verschillen. En dat geldt zeker voor Lapsang Souchong. Sommige mensen vinden het ronduit afstotelijk – de vergelijking met as of kampvuurrook wordt regelmatig gemaakt. Zeker als je gewend bent aan zachte groene thee of fruitige infusies, kan Lapsang aanvoelen als een mokerslag op je smaakpapillen.
Toch is dat precies wat fans aantrekt: die uitgesproken eigenheid. Er is geen tweede thee zoals deze. Je herkent hem blind uit duizend. Net zoals sommige mensen dol zijn op blauwe kaas of Islay-whisky – niet omdat ze makkelijk zijn, maar omdat ze karakter hebben. En karakter, dat mis je wel eens in thee die vooral ‘licht’ en ‘verfrissend’ wil zijn.
Lapsang Souchong herinnert aan open haarden, herfstige avonden en verhalen bij kaarslicht. Er zit een soort oerkracht in die rook, die niet te vangen is in een aromaflesje. Het is geen smaak die je vergeet – zelfs als je hem niet lust. En eerlijk, dat verdient respect.
Persoonlijk hou ik ervan om Lapsang Souchong te drinken op momenten waarop ik mentaal wat steviger thee kan gebruiken. Op druilerige dinsdagen, bijvoorbeeld. Of vlak voor een lange schrijfsessie. Er zit iets rustgevends in die geur van dennenhout, alsof het je letterlijk terug op aarde trekt.
Welke soorten en varianten bestaan er van Lapsang Souchong?
Hoewel Lapsang Souchong vaak als één vaste theesoort wordt beschouwd, zijn er binnen die categorie heel wat variaties. Sommige producenten gebruiken intensere rook, andere kiezen voor mildheid. Sommige gebruiken traditioneel dennenhout, anderen experimenteren met ceder, bamboe of zelfs theeplant-stengels.
Je hebt ook een moderne beweging van “unsmoked” Lapsang Souchong. Dat klinkt paradoxaal – maar is bedoeld om terug te keren naar de oorspronkelijke smaak van de theebladeren zonder het roken. Het resultaat is een lichtere, fruitigere zwarte thee met dezelfde oorsprong, maar zonder het kampvuraspect.
In het topsegment vind je handgeplukte, op kleine schaal geproduceerde varianten die met veel zorg gerookt worden. Deze zijn zeldzamer en duurder, maar vaak de moeite als je de diepte van deze thee écht wil leren kennen. In tegenstelling tot commerciële, machinaal gerookte thee, proef je hier meer balans – de rook is verweven in plaats van dominant.
En ja, sommige theewinkels verkopen ‘nep’ Lapsang: zwarte thee die kunstmatig gearomatiseerd is met rookextract. Hoewel die varianten soms toegankelijker zijn, missen ze de natuurlijke complexiteit. Het verschil proef je meteen. Een goede, ambachtelijke Lapsang Souchong voelt als een houtvuur op de tong – gelaagd, levendig en verrassend zacht in de afdronk.
Wie wil experimenteren, kan zelfs blends proberen: Lapsang gecombineerd met bergamotolie (een rokerige Earl Grey) of met kruiden zoals kaneel of steranijs. Het opent een hele wereld van avontuurlijke infusies – al blijft de pure variant voor velen de heilige graal.
